O monstro de Ferrol

“… pero moita xente matou ese condenado...” (Con motivo da efeméride do pasamento do monstro de Ferrol)

A Lingua: Corpo Vivo do de Nós

Non é ningún despropósito que o PPdeG haxa considerado un erro o decreto do galego do goberno Bipartito, que o puido ser, e consecuentemente o revocara. Non obstante, o coherente no goberno actual, consorte as promesas electorais, houbera sido restaurar o consenso – o único consenso - que saíu do Parlamento de Galicia, todo o demais é simple vinganza cega contra crimes que só existen nos paranoicos mundos alleos á realidade do de nós. Embarcar nun ollo por ollo só nos garante afundir o país nas tebras dos tempos, onde tantos séculos ficou varado e extraviado.

Penso que non tiña alternativa o Presidente Núñez Feijóo cando decidiu mudar o desafortunado nome (reminiscencia de cousas que magoan a memoria) das escolas infantís que utilizaban (utilizaban…) o galego como lingua vehicular, e aí remataron os acertos do Presidente. Tanta présa para tan pouco… E aí comezaron de novo a sangrar as feridas no Corpo Vivo do de Nós. O das galescolas –na miña opinión, e na dalgúns máis-, foi un erro. Foi un erro nos modos e formas que xa non no fondo: é –porque ten que ser- indiscutible que no espazo propio do galego os pais que así o soliciten teñan o dereito, inalienable, de estenderlle aos seus rapaciños o uso do galego como lingua vehicular, e, mesmo, nos primeiros anos do ensino estenderlle esa cortesía aos meniños de fala castelán, ofrecéndolles tamén espazos na lingua vehicular coa que se identifican no seo familiar. Nos primeiros anos do ensino, introducir os rapaciños polos vieiros máis amenos, ao abeiro da mornura da fala que acaricia os seus oídos no mesmo instante de espertar, no alborexar da súa existencia, na seguridade do seu fogar, amósaseme completamente natural. A fala é unha extensión natural do fogar. Se esto se fai ben, pensado no ben, e limitándoo aos primeiros anos escolares, non vexo, por ningures, risco de segregación ou fragmentación social. Os primeiros anos do ensino son para introducir os rapaciños á escola, sen traumas nin fobias. Non obstante, desde o primeiro día de escola é un deber irrenunciable apousar a nosa lingua no corazón dos meniños, guiándoos ao niño da fala, ensinándolles a aceptar algo tan irrefutable como que Galicia ten unha milenaria lingua de seu, e que esa lingua é de todos. De todos, si, pero sobre todo deles. E que aínda cando neste intre algúns poidan non coñecela, motivalos coa promesa que pronto han ter a oportunidade de disfrutar dela, con ilusión, sen medo, e sen fobias. Ensinarlles a querela, porque querer é o estado natural do corazón dos meniños; porque o corazón é moi grande, e os adultos esquecémonos que o dos rapaciños late cunha tenrura dilixencia e precisión inconmensurable. O agarimo é o compás que os guía coma pombiñas no voltar ao seu pombal. Ao pombal da fala só se pode voar coa forza do amor. Nós, os adultos, que xa podemos ter o corazón algo murcho, non descarguemos as nosas eivas na inocencia efervescente destas adegas do amor inconmensurable. Que iso son os meniños, adegas de amor esperanza e agarimo. Apaguemos, pois, os ruídos perversos que nos magoaron o acordo, pechemos os ollos e en silencio absorbamos os anacos de lembranza que aínda nos quedan de nós mesmos, e espertemos perante a realidade de que a nosa voz morre coma un eco rebotando nos outeiros se non ten acollida nas gorxas das crianzas que a volvan facer berro.

Se as benvidas a academias estranxeiras e nomear galescolas as escolas infantís de lingua vehicular vernácula foi percibido como unha innecesaria politización do máis prezado patrimonio do noso pobo, moito máis terribles son os agoiros deste desnorte calculado que arestora descende sobre nós: retornar á diglosia castelanista, para así finar con toda esperanza de coexistir en harmonía, na plenitude da nosa identidade, reconciliados coa nosa realidade máis íntima e afirmativa.

Viaxatas de ningures

Deserto da discusión de se é ou non posible unha Galicia bilingüe, douno por feito. E aínda tamén unha Galicia políglota, tamén ineludible. O que xa non vexo tan claro é se algunha das falas desa futura, cosmopolita, culta, moderna e polifacética Galicia ha ser o galego. Quedaría – quedará… - así a lingua autóctona reducida a unha reliquia bucólica, axeitadamente relegada a algunha que outra parroquia que preservariamos para darlle caché ao turismo rural, engadíndolle ese algo de antropoloxía cultural que as esixentes cultas familias da políglota Galicia do futuro nos viñeran reclamar nas súas viaxatas estivais aos ningures da nosa cultural ancestral.

Non é nada difícil visualizar os rapaciños desa cultísima Galicia do futuro nas súas viaxatas aos ancestrais eidos abraiados gritar “¡mamá, mamá, vimos dos niños hablando galiciano! Bueno… o eso creo”. “Que no, cielo, que se dice gallego… Non confundas a tu hermanita. ¡Ay, cariño!, ya ni sé como explicártelo”. E os pais dos rapaciños, sorriso apracible, visiblemente satisfeitos, firmes na súa convicción de que a experiencia cultureira valeu a pena. Cartos ben gastados, se dirían entre eles. Mira o home á muller mentres di “ … se lo recomendaremos a Joselito y Jessica … sus críos ya están entrando en edades de valorar estas cosas”. Para xa despois, con voz pausada de sabio absorto e meditativo, engadir “Ya te dije que los niños apreciarían la experiencia...”. E contéstalle a muller “los de Jessy, … no crees que están un poco chiquitines para valorar todo esto?”. Non, ¡qué va!, non se me fai nada difícil ver aos rapaciños dese futuro ollar as dúas ou tres parroquias estratexicamente localizadas en enxebres lugares de difícil acceso, ao abeiro de fermosas carballeiras onde se alternen frondosidades de mil verdes diferentes cos verxeis outeiros soutos e penedos que as rodeen, acentuando no entorno unha autenticidade esquecida na negrura dos tempos, xenerosamente subvencionadas por “La Junta de Galicia en colaboración con el Ministerio de Educación y Cultura para la preservación de las reliquias de nuestros pueblos”, coma que mira a unha moribunda reserva india esquecida nos ningures do Apalaches, reducidas a simples curiosidades entregadas á indiferencia.

E hora do xantar, hai dous ou tres lugares “típicos de la época”, tamén debidamente subvencionados. Un deles serve unha imitación da empanada do lar, fariña de millo, sementado esfollado moído e peneirado no lugar, de xoubas ou frebas, cociñada da maneira artesanal. Entran, “porque en esto de la cultura la experiencia o es o no es…”, os rapaces ven como as empanadas son cubertas por follas de col, sepultadas debaixo de montículos de ascuas e borralla, alarmados miran aos pais, deixan clarísimo que eles aí non han tocar. Axiña chegan as hamburguesas, perfectamente redondas no seu perfectamente redondo pantrigo brando e branco, correctamente insípidas para que cadaquén poida engadir os sabores ao seu aire, como debe ser. Os pais toman de entrante sardiñas asadas acompañadas con sendas rebandas de boroa. – No está mal, di a nai. – Es la primera vez que la pruebo... y… la verdad… no es cosa que yo comería con frecuencia… pero, considerando…-. Despois do xantar, e con displicencia mal disimula, acaróanse ás tendas souvenir á procura desa memoria “perdurable” que defina a aventura cultureira aínda que só for con dúas migallas de memoria pasaxeira. Entran nunha nomeada Lembranzas, investigan o significado da palabra, sorrín mutuamente e case en unísonos ceiban a súa sabia observación: “pues muy adecuado…”. A tenda está ateigada de cuncas pucheiros e xerras. Dille a muller ao seu home mentres apunta a unhas cuncas de barro vermello: “Mira que particulares son estos tarros. Me llevo dos, me gustan para la terraza”. Enxérgaos de reollo o oleiro, mais volve seus ollos ao barro esquecéndose do escoitado: setenta euros son setenta euros, mellor será non dicir nada. E saen os dous moi contentos, convencidos de que levan autenticas réplicas de antergos tarros das plantas.

Aínda onde os pais a demanden

Rematou a festa do fútbol, gran festa da que moito desfrutei, e a medida que imos retomando a realidade vella, as cousas que alí estaban antes do gol de Iniesta alí fican todas elas: o paro, 20%; o pobo catalán, frustrado; as perspectivas económicas, arrepiantes; e a lingua propia do noso pobo afogando nos vertedoiros do desprezo. Penso nos rapaces da selección, sei que outros que antes ca min os invocaron foron catalogados de españolistas patrioteiros frívolos e banais, e pregúntome, ónde haberá maior frivolidade ca desprezar os intres de alegría que de vez en cando nos agasallan as circunstancias. E non, non foron poucos os sabios desta nosa terra que cegos por unha egolatría clínico-narcisista así sentenciaron a ese noventa e moitos por cento do de nós que ben abondo da festa desfrutamos, e plenamente con eles nos identificamos. Mais noutro ar voan hoxe as miñas preocupacións. E penso que se nós fósemos coma os rapaces da selección, cada un entregado á defensa do seu posto e ao tempo sempre dispostos a saír á axuda dos compañeiros, guiados nestes tempos novos polos máis antigos dos valores, valores que nunca foron vellos: orgullo, disciplina, educación, prudencia, entrega, valentía, respecto, e sobre todo solidariedade, ou sexa, exemplares. Antíteses desa clase política que cada día nos abafa un pouco máis nas lameiras da súa soberbia desmesurada. Dos sabios, hoxe, non imos dicir máis nada. Se nós fósemos coma eles atopariamos a maneira de edificar cousas novas, reinventándonos na confianza e na lealdade (enténdase “lealdade” como ética, sinceridade, honestidade, integridade, veracidade, autenticidade). Pois é aí (na confianza e na lealdade) onde podemos atopar as forzas que endereiten os herdos tortos e labren un mundo sen linguas propias envorcadas nos vertedoiros do desprezo, sen pobos asumidos na constante da frustración, sen millóns de parados sepultados nos calvarios da desesperación. Mais nunca renunciar ao futuro, nin caer na desespera; se cadra nós somos algo coma eles: eles veñen de nós. O que non sei é de onde chispas veñen eses corvos que nos gobernan e mailas insaciables panteras que nos axexan. Viñeran de onde viñer, quede claro, ou as arrebolamos do outeiro ou han continuar prohibíndonos o paso, á procura de que as xeracións vindeiras non atopen os camiños herdos, para que nin restos das nosas pisadas neles queden. Sabendo, como saben, que os camiños sen pisadas deixan de ser vieiros, agardan pola forza do esquezo que os borre para sempre.

Imos co tema: Leo nos xornais do país – asombrado polo pouco que me asombro - que a consellería non ha permitir a inmersión lingüística en galego en Educación Infantil aínda onde os pais a demanden. O de permitir ou non permitir non é o que máis me inqueda, mais a afronta e desprezo á potestade paternal fáiseme difícil de entender e imposible de sortear: Aínda onde os pais a demanden. Ou sexa, non se trata accións que repousen a súa xustificación naquilo de frear imposicións, todo o contrario, estamos perante unha imposición: negarlle un dereito, nos ollos de non poucos, indeleble, aos pais que o reclamen. Hai algúns precedentes no mundo, poucos, e os poucos que hai, malos, onde un país lle nega á cidadanía a inmersión lingüística na súa propia fala. E deses poucos non son capaz de nomear nin tan sequera un que se distinga polo progreso e a prosperidade; pola contra, case todos existen nos vertedoiros da miseria e da ruína, alleos á dignidade. Ou sexa, viven na permanencia da renuncia ao futuro, fuxidos das súas propias raíces, as únicas que poden sustentalos.

O de “na súa propia fala”, que arriba así o usamos, non é unha opinión de quen o escribe, é un artigo de lei plasmado no Estatuto de Autonomía de Galicia: “A lingua propia de Galicia é o galego”. Artigo 5, primeira entra. Lacónico. Clarísimo. Axiomático. Non hai maneira máis claro de deitalo, ao parecer tampouco formas máis abusivas de ignoralo. Non vexo, por ningures, ambigüidade. Aínda no fecundo das peores intencións e na acritude e virulencia das interpretacións máis hipócritas é incomprensible ese “aínda onde os pais a demanden”. Certo, a segunda entrada do mesmo Artigo dinos “Os idiomas galego e castelán son oficiais en Galicia e todos teñen o dereito de os coñecer e de os usar”. Dous puntos que cumpre subliñar ao respecto. Un: ninguén o nega, e aínda moito menos os pais que reclaman a inmersión en galego. Dous: di, “os idiomas galego e castelán”, ou sexa, a primacía do galego como artigo de lei é indisputable, inapelable nunha sociedade onde a lei for respectada. E sendo a anarquía o cénit da decadencia, a lei reclama ser respectada. Mais non de nós – e aquí non zafa ninguén -, para maior desgraza do país, nós só nos lembramos que a lei está aí para ser respectada cando nos verten vinagre sobre as chagas: aquilo de Santa Bárbara e mailos tronos.

Retomando o tema: aínda máis indisputable ca primacía do galego como artigo de lei, consorte o Estatuto de Autonomía, é a realidade sociolóxica e maila historia deste recanto de humanidade que somos nós. E para algúns, penso que aínda moitos, tamén as lembranzas da nosa infancia galega monolingüe, anterior a tódolos artigos de lei e completamente allea ao castelán. Allea, que xa non enfrontada. Lingua, esta (o castelán), na que demos os primeiros pasos xa cando andabamos ben adentrados nos anos escolares, algúns xa rabuñando a adolescencia; logo, as primeiras verbas que alimentaron a nosa esencia foron na lingua propia do país. Este monolingüísmo galego da nosa infancia non naceu de ningúns postulados de natureza política, sendo anterior a tódalas demagoxias, que non son poucas, e repousa na memoria perdurable, que nunca é moita, mais iso se nos permitimos o simple exercicio de relembrar.

Alleos por completo ao castelán nunca fomos, tiñamos os sermóns de “Los domingos y fiestas de guardar”, as películas dominicais, e tamén “Los cuarenta principales”. Mais esas distraccións, as máis das veces afables, pouco tiñan que ver coa nosa vida e nada coa fala viva: os sermóns duraban media hora, uns máis aburridos ca outros, ningún de influencias perdurables. A película, hora e media, hora e media de penumbras ilusións e fantasías. E “Los cuarenta principales” eran benignas efemérides políglotas. O mundo regresaba ao galego, de onde nunca se había desmarcado. E alén de tódalas valoracións do galego, non caben dúbidas de que se nos ceibásemos dos prexuízos, nos desprendésemos do odio e nos movésemos por forzas alleas aos recalmos do bandullo, afirmar que a lingua propia de Galicia é o galego, e actuar en consecuencia, non sería ningún despropósito, ningún desprezo a nada, a ninguén; sería unha simple afirmación da nosa realidade máis íntima. Pois iso é o que é. Penso que aínda os máis obstinados inimigos da fala recoñecen esa realidade. E sendo así, que é así, que falla? Que causa que un gran número da poboación fuxa da fala como se esta for un cabestro maldito?, e o fagan de tal maneira que queiran arrastrarnos con eles coma se nós puideramos borrar a esencia da nosa propia existencia.

Aceptado, hai galegos que rexeitan a fala, Deus saberá por qué. Non vou culpar aos que andan fuxidos nin mofarme das súas fobias. As súas fobias, non por irracionais deixan de ser reais, e están aí, e haille que buscar solución. Culpo aos que nesas fobias depredan, infundindo aínda máis fobias e depredando aínda máis. Fobias que guían a un gran número da nosa xente - nosa, nunca dar iso ao esquezo – aos camiños do engano, aos vertedoiros do desprezo. Sen perder máis tempo, os que saben e poden, deben, de contado, comezar a traballar na identificación das múltiples fontes que alimentan as fobias que aflixen á nosa xente, amostrándolle o camiño da fala, na certeza que nese camiño ninguén ten que renunciar a nada.

A diferenza dunha tribo, ou dun rabaño bovino, un pobo defínese pola complexidade e diversidade social. Non obstante, esa complexidade social, altamente diversa – doutra maneira non é pobo -, ten elementos que o singularizan e definen, un deses elementos que o singulariza é a lingua. Os galegos que rexeitan a lingua porque poidan identificala con proxectos políticos alleos ao seu sentir e aínda se cadra ofensivos as súas conviccións, necesitan saber que nun pobo maduro, culto, plural, dinámico e avanzado, tódalas ideas, todas, tódolos ideais, tódalas maneiras de ser, ver, sentir e entender a vida se expresan na lingua do país. A lingua é o elemento singularizador por excelencia, fogar común. A partir de aí, cadaquén a cargar coas súas conviccións manías e opinións. Quen guste da festa que a desfrute, e cadaquén manda no seu balcón; quen non, que apague o televisor. E de urxencia maior que iso se saiba e se acepte, de non ser así, o galego vaise. Non lle deamos máis escusas aos inimigos da fala. Expoñamos a súa hipocrisía. A lingua ou é de todos, ou non é.

Nun ámbito de escola pública houbérame parecido correcto que a consellería non autorizara a inmersión lingüística en alemán ou inglés a un grupo de pais que o solicitasen, podía alegar entre outras cousas que os cartos de todos non poden ser utilizados para o beneficio duns poucos, pero a lei suprema de ámbito autonómico: o Estatuto de Autonomía - libre de toda sospeita anticonstitucional - claramente di que hai dúas linguas oficiais, tamén coa mesma claridade afirma que o galego é a lingua propia do país. De tal afirmación, se nos afastamos das malas intencións, por forza da razón, só cabe unha conclusión: nun ámbito galego o marco xurídico recoñece a primacía do galego de maneira explícita. Na ausencia dun consenso sobre a lingua e o ensino – que houbera sido o preferible -, negarlle a inmersión lingüística ás familias que a reclamen amósaseme unha mesquindade, pois esas accións prívanas dun dereito inalienable.

A Lei de Transparencia da Xunta

(Con motivo do cuarto aniversario da Lei 4/2006, do 30 de xuño, de transparencia e de boas prácticas na Administración pública galega)

Andamos de aniversario. Nestas datas cúmprense catro anos da morte daquela lei de transparencia da Xunta. Morreu o mesmo día en que naceu. Non tivo enterro ni cabodano, nin pais, amigos ou veciños que a relembraren. Todos a deron ao esquezo, coma a un deses parentes que case tódalas familias temos que por moi lonxe que se vaia nunca se ha ir lonxe abondo. Esquecida, pois, por todos, quizais porque o seu destino foi o vertedoiro onde se envorcan as leis inservibles e placebicas, feitas para que aldea se sinta lista e espabilada namentres os voitres de sempre continúan ao axexo da carnaza. E como non teño nada novo que engadir, nin ansias de gardar silencio, reproduzo aquí este meu artigo que data do 22 de xaneiro do 2006. E contábao eu daquela así:

Deixounos dito Franklin D. Roosevelt que ao único que lle temos que ter medo é precisamente ao medo. Se me atrevo a parafrasear, eu diría que superar o medo ao medo é unha garantía de futuro. Certo, Roosevelt faláballe á sociedade estadounidense – arestora non no mellor momento da súa extraordinaria historia - cuxa posición no mundo, para o mellor e para o peor, coñecémola todos (limitémonos a dicir que de alí, malia os defectos todos cantos lle queiramos atribuír, ninguén emigra; sendo iso o primeiro indispensable para a sobrevivencia de calquera país: ofrecer as condicións mínimas que propicien a retención voluntaria dos seus cidadáns). Á galega, ou non lle fala ninguén, ou ninguén escoita. Eu sospeito que sofre bastante do primeiro mal; do segundo moito máis. Ámbolos dos atributos propios de pobos que perderon o espírito de resistencia e o sentido de propósito; ou sexa, pobos esquecidos do ser pobo, cuns lideres entregados a un afán hedonista mentres o país se suicida.

Nun incomprensible revés da razón, en Galicia o único que non ten medo é a insaciable pantera, fonte da súa decadencia; os demais, todos paralizados polo medo. Medo disfrazado de modernismo, de progresismo, de pasotismo, e un interminable feixe de ismos. Medo, o peor dos medos, o que non lle queda nin sequera valor suficiente para recoñecer que ten medo. Medo, esa única arma de destrucción masiva “Made in Galicia” de alcance calculable e destrucción progresiva na dinámica da conveniencia e na constante do tempo.

E así chegou (a un país aplastado polo nepotismo, desangrado polo caciquismo, cun peso demográfico acariciando a irrelevancia, con case a metade da súa poboación alén das súas fronteiras), con tanto atraso como medo, a Lei de Transparencia da Xunta. Chegou placebica, retórica, inconsecuente, como se de Suíza se tratase -quen pense o contrario que reflexione sobre o feito de que, moi convenientemente, non se dixo nin unha palabra acerca de poderes retroactivos -. ¿Que futuro lle podemos augurar? En fin, benvida sexa, e esperemos que atope un cornecho na nosa cultura onde se poida albergar á espera de mellores primaveras nas que, por fin, poida florecer. Polo de agora, quen espere algo desta lei, non incorre na inxenuidade, ¡profesase un imbécil!

Esta lei vai obrigar aos altos cargos a dar conta do seu patrimonio - elemento ineludible en calquera democracia, mesmo, presencia impertérrita nas institucións dos pobos que perciben a democracia como parte natural da súa existencia -. Saúdo o nacemento desta lei, saúdoa porque e necesaria. Pero saúdoa desde a febleza do seu espírito, na que renuncia a xustiza para os crimes xa cometidos.

Penso que o goberno galego sentiu que non podía facer máis; pero non deixa de ser inconcibible que unha lei de transparencia, unha lei de reclamos de honradez e ética, unha lei que procura garantir a paz social, non poida ser aprobada por unanimidade e con poderes retroactivos. Si, retroactivos. Os crimes contra humanidade nunca foron doados a ser prescritos, por ningunha lei, en ningunha democracia (cando o roubo e a espoliación levan a destrucción dun pobo xa non se pode falar de simple apropiación indebida). Non abonda con deixar de espoliar e de destruír, hai que restituír. Se somos un pobo honrado, decente e ético, porqué causa tanto pánico mirar ó pasado máis recente, mesmo, a moitos aspectos do presente; porqué ten que ser a partir de hoxe; ¿que crimes tan terribles agacha o onte que fai que os nosos políticos fuxan del nun cómplice colectivo estado de pánico case violento?

Houbo quen lle chamou “lei de rexeneración democrática”, as intencións, quizais sexan esas. ¿Os resultados?, o tempo nolo dera. O tempo, ese único, que unha vez perdido xa nunca se pode recuperar; ei-lo problema desta lei de transparencia, forxada nos amañes de sempre, e forzada a non poder mirar ao onte, allea as ansias de xustiza, sentenciada a ser unha simple advertencia, subordinada ao pasado máis inmediato, extensión natural da nosa propia existencia. Nada nas entrañas dun dos máis grandes fraudes que arrastra a nosa cultura: a infiltración nas nosas crenzas e valores de que poidan haber un antes e un despois sen rendemento de contas no medio; ou sexa, a proclamación da victoria da cultura dos feitos consumados. Confirmación, esta, do fraude do borrón e conta nova. O borrón e conta nova é o triunfo da corrupción; é un acto de covardía arroupado con aires de prudente sensatez e sabedoría para disimular a terrible impotencia que arrastra o seu verdadeiro significado.

Están de festa os caciques espoliadores destructores do país, celebrando a súa impunidade. Prescritos os seus viles crimes, atoparon a maneira de comprar a paz sen pagar por ela o correcto prezo: o da xustiza. Pero que saiban quen non hai, nunca houbo, paz sen xustiza, pretender o contrario e un vulgar sicarismo apuntando ao futuro.

Quen poderá obxectar restituírlle aos seus lexítimos propietarios – os cidadáns, os contribuíntes - todo canto foi apropiado indebidamente: tódolos agasallos do clientelismo; tódalas parcelas nos polígonos industriais en terreos expropiados por dous patacóns para despois venderllos aos amigotes especuladores mentres as empresas se van instalar fóra do país, promovendo aínda máis desemprego nun país xa desanaquizado pola precariedade e a rapina; quen poderá obxectar a baldeirar os postos de servicio público –algúns con múltiples soldos - que foron ocupados no criminal descaro do nepotismo. Podemos argumentar que corrixir eses desfeitos vai traer dor a moitas familias, pero antes de caer na idiotez disfrazada de compaixón, teñamos en conta do que se trata: nada menos que de rescatar a Galicia das gadoupas da insaciable pantera que arrastra, o pouco que dela queda, polos vieiros da destrucción. Para extirpar un tumor hai que cortar; non hai outra maneira. E o que é cortar, sempre é mellor facelo con orde, con calma, con precisión, e sobretodo, con xustiza.

Xa ten nomes grandes: “lei de rexeneración democrática”, o Presidente da Xunta, Pérez Touriño; “garantía de honestidade...vai pór fin á opacidade clientelar", o Conselleiro da Presidencia, José Luís Méndez Romeu; ou sexa, borrón e conta nova. De restituír o indebidamente apropiado, nin palabra; nin un, nin o outro.

A falta de poderes retroactivos é un renunciar á xustiza. A xustiza é un imperativo moral, elemento irrenunciable. Esta lei é, polo tanto, un fraude, un engano; un máis.

Cando o mundo aínda era grande

Xa vai chegando o verán, para algúns, entre eles eu; para os que non poden volver xa sempre é inverno. O verán da diáspora non ten día designado para o seu comezo, comeza o día da chegada, o día en que, for fin, vivimos a ilusión de ser veciños das nosas aldeas e das nosas parroquias, os que aínda somos, ou soñamos que aínda somos. Coma pombas asumidas no referente do seu pombal, así imos nós –polo menos eu-, á procura do reencontro con vellos motivos para seguir soñando. Volvemos á adega da adolescencia, referente insubstituíble da propia esencia, firme resposta afirmativa á milenaria recorrente e ineludible pregunta; a miña chámase O Zapatal.

A labrega, muiñeira e troiteira aldea do Zapatal está na Parroquia de Santa Mariña de Xuño - seus pés refrescados polas vigorosas augas do Atlántico, súa cabeza reclinada na fiable faldra do Barbanza-, no Concello do Porto do Son. En tempos nin tan pretéritos nela podiamos resumir o mundo, sen medo a falsearlle o significado ou minguarlle o seu meridiano, pois esta era portadora de vida en tantas cantas maneiras como definila queiramos.

Perfectamente conectada co resto do mundo por tres camiños da pé -dous deles hoxe desaparecidos-, pasais de pedra, milenarios, en dous puntos estratéxicos do río, e unha corredoira que se fai catro en catro que se asumen nunha, bifurcándose e axuntándose xusto fronte ao portal da nosa casa -que así chamamos á casa paterna-, unindo a aldea cunha espontaneidade natural milenaria, obviando a ausencia de deseños pensados e consciente dos atallos, espida de artificios, á medida do gando, dos eixes dos carros, e da xente. Nalgúns tramos sosegada polas sombras das parras varias veces bisavoas, debuxando xeometrías lineais, interlineais, intercaladas, e tamén triangulares, como se foran feitas para carga co físico e coa alma, no atallar da chegada. Corredoiras vivas, vieiros do metafísico, devanceiras adegas dos asubíos dos eixes, dos arrecendos do madurar das uvas, e das tertulias dos veciños, marcadas as súas pedras polas chatolas dos zocos de xeracións inmemoriais, testemuños esquecidos doutras verdades. Corredoiras sacras, con designacións tan nobres como O Camiño Real ou A Corredoira da Misa, por onde se carga -cargaba- cos veciños na súa última viaxe, sen reparos de lameiras ou silveiras, camiño de cemiterio. Arestora, no silencio dos súes asfaltos no verán irrompen os funguidos dos coches viaxatas dalgúns turistas, ou os dos veciños feitos turistas, ou, tamén, dos que chegamos guiados polos sons de voces familiares e aínda atopamos motivos transcendentes para albergar alí a alma, ao abeiro e sosego das lembranzas, no abrazo do tempo, na presenza do pluscuamperfecto. Esquecidas dos brincos e berros dos rapaciños xogando nas noites de luar, cando o mundo aínda era grande, xa non levan nin traen, perdidas no camiño a ningures. Corredoiras de aldea, sepulcro de lendas, desterro da Santa Compaña, invento do punto final.

Na miña aldea dábase de todo: froitas gando e colleitas, tiña os súes días designados para as matanzas e para as mallas. E non hai tantos anos que ata se daba a xente, dabondo para enchela a ela de vida e aínda agasallar a outras terras cos tristes e nobres sorrisos de ánimas desterradas. Na súa época de gloria tivo tres casas e vinte e catro veciños; eu fun un deles -que traballo me custa poñelo no pretérito do meu futuro. Agora -e como xa mo teñen relembrado-, grazas ao progreso que trouxo a emigración xa non ten miseria... Nin matanzas nin mallas nin colleitas, nin sequera rapaciños chapuzando nas lameiras. As casas vellas foron reformadas, e engadíronselle tres novas. Xa van seis casas, e señoras casas que son. Seis casas e nin un veciño... Alí nados aínda quedamos un bo puñado. Algúns xa nin sequera se lembran que alí naceron; outros... canto mellor non sería, ¡para todos!, se por fin o esqueceran. E aínda quedamos os que, para mellor o parar peor, non somos quen de esquecelo e vivimos na escravitude da arela do seu encanto; somos os que aínda levamos “¡a bosta! das vacas nos zapatos” -como, tamén, xa mo teñen recordado. Ás veces, no verán aínda nos xuntamos uns poucos, abondos para disfrazala de vida e darlle a aparencia de que aínda ten veciños, pero ela resístese a pestanexar, asumida na indiferenza da morte, allea ao noso chegar.

Anticipando a futilidade da boa saúde perante a ausencia da súa xente, a aldea do Zapatal deixou, pouco a pouco, de ser labrega. As leiras fóronse apagando, aos poucos, ao paso do goteo da emigración e dos reclamos do cemiterio. Os muíños deixaron de moer, ¡de súpeto! ¿As hortas...? As hortas aínda resisten; os vellos fruitais, alimentados polas lembranzas da man agarimosa dos avós, agardando polos herdeiros dos que os enxertaron, alfombra o chan coas súas follas e froitas, debuxando recendos de cores de benvidos. E o río, ¡lendario río Sieira!, referente universal da parroquia de Xuño, capitulou, víctima do degoiro do furto das súas fontes, deixou de ser troiteiro, cedeulle o referente parroquial ás praias das Furnas. Máis adecuadas, estas, para tales honores en tempos viaxatas de pasaxeiros indiferentes.

Dos camiños da beiramar

Non sei quén ni o qué é Adega. Sei, polo que alcanzo a peteirar nos xornais do país, que se preocupan polo medio e denuncia o que no seu entender -e sospeito que no de moitos máis- son accións contrarias ao ben común; nalgúns casos, verdadeiro terrorismo ecolóxico perpetrado contra eses grandísimos tesouros que por capricho da Natureza visten de incomparable beleza á nosa beiramar. Un destes tesouros, que claman por un algo de defensa, un mínimo de atención, unha insignificancia de xustiza, atopase xusto ao carón da boca do río Sieira, onde se unen as barbanzáns parroquias de Xuño e Caamaño, na beiramar do concello do Porto do Son. ¡Meu pobre!, en que mans foi caer.

Na miña adolescencia, á boca do río só se podía ir a pé, polos milenarios camiños da pé; ¡oxalá nunca se puidera ir doutra maneira! A boca do río marca o comezo de dous paraísos; milleiros de veces por ámbolos dous camiñei. Cantas veces, desde as Furnas polos areais ata a boca do río, para despois, se coincidía coa seca, perderme entre as pedras de Caamaño; sempre marabillado, sobre todo polos canais e pozas do Argazal, ateigadas de ourizos e mozos pescando aos serráns. Poucos anacos de mundo son capaces de agasallar experiencias comparables; ningún de facer que cada vez que nel pouso os ollos alumen novas frescuras, nunha permanencia de enxebrezas intemporais, coma se for a vez primeira. Onde xa rematan as pedras, camiño do Peirao (que así nomearon os nosos devanceiros a aquel recuncho de croios e argazos), non poucas veces me sorprendía a chea. Regresar polas pedras (na chea) é bastante difícil e decididamente nada recomendable, mais iso nunca foi un problema, para iso alí estaba (estaba...) o milenario camiño da pé dos polbeiros, xusto onde remata o Monte do Palleiro, ao carón mesmo do acantilado. Regresar polo camiño dos polbeiros, no alto, enxergando o horizonte, e alá enriba O Barbanza (sempre O Barbanza...), nunha interminable festa de paisaxes. ¡Que deleite!, ¡que abraiante! Desde alí, cando as néboas mariñeiras se entreteñen mar adentro, alá, no fondo, erguese Muros, e Monte Louro velando a ría..., ao fronte todo o litoral do meu Xuño e de San Pedro de Muro, ata que o ollar se escacha contra os outeiros de Seráns, coas súas carballeiras rodeando a capela de San Benito; gran romaría, que xunto á da Madalena, na entrañable parroquia de Ribasieira, nas mesmas costelas do Barbanza, eran as dúas máis milagreiras; sendo o máis grande dos milagres a xuntanza da mocidade de tódalas parroquias da redonda, xuntos nunha carballeira de ilusións e esperanzas. Detrás dos outeiros de Seráns adiviñase Corrubedo. Non se chega enxergar, mais os que sabemos onde está pensamos que o vemos e vémolo de verdade. Xa de volta na boca do río, de novo camiñar polo inmenso areal que é brevemente interrompido polas Furnas, para xa continuar pola area camiño da lagoa, pasar polas (case imperceptibles) pedras da Sarrosa, xa na aldea de Rial, primeira das magnificas aldeas da tamén entrañable veciña parroquia de San Pedro de Muro. Nas secas do estío, cando o mar era aínda era noso, malia o seu pouco tamaño, acompañadas eran estas pedras por algún que outro polbeiro que sabían dos seus segredos e alí buscaban a caldeirada. Marabillábame que de catro pedras illadas, os que con elas cada día comungaban, puideran sacar tal abundancia. Volvía os ollos atrás, e ollaba as de Caamaño..., non era capaz de calcular as farturas que cada día aquela fonte inesgotable de riqueza nos agasallaba; no intento da comparanza fuxían do mundo da razón as perspectivas. Máis area, xa estamos na lagoa de Rial, agáchanse nas xunqueiras os lavancos, cunde un silencio total. Da lagoa de Rial para alá, camiño de Basoñas e Seráns, adentrándonos en San Pedro, están as pedras da Catía, polbeiras e de moito serrán. Séguense multiplicando pedregais e areais camiño de Espiñeirido e Corrubedo, onde as pedras da beiramar adquiren a plenitude do seu significado para que xa nunca máis haxan dúbidas da grandeza dun acantilado.

Pero son os pedregais da beiramar de Caamaño o que hoxe me ocupa e preocupa. Nas secas (todas elas) manifestase a grandeza destas pedras; mais, son as secas plenilunio do estío as que gardan os segredos do polbeiro. ¿Quen diría que un labrego arremangado for capaz de tal milagre cun guixeiro...? Descúbrense unha inmensidade de canais e pozas, unha manta humana envórcase sobre elas (medio Xuño, todo Caamaño, e aínda non poucos de Queiruga) cos seus guixeiros (que así chamamos entre nós aos bicheiros dos polbos), caldeiros, cestos e canas. As mulleres, aos ourizos. Apañábanos nun instante. As que tiñan máis tempo, con caldeiros baldeiraban as pozas para coller a fartura de nécoras e bois, e aínda non poucas veces algunha que outra centola, namentres os rapaciños andaban ás mariolas. Pero a plenitude do espectáculo dábano os polbeiros, saltando de laño en laño, disimulando canto podían os segredos do guixeiro. Para algúns, os máis informados, a caldeirada de polbos non tardaba, e o tempo que lle sobraba dedicábano ao congro. Pescábano enganchando na punta do guixeiro unha vara de carballo na que unha tira de tanza gorda suxeitaba un anzol xigantesco, un anaco de polbo era a carnada. ¡Irresistible! O congro non tardaba.

A chegada da chea nunca improvisaba. Os que pescaban aos serráns eran os primeiros en se ir retirando; os polbeiros, e tódolos demais, non tardaban. A inmensidade das pedras facía que moitos, e moitas veces, se adentraran a tal distancia da boca do río que - xa coa chea encima - voltar polas pedras era imposible. Nunca iso foi problema, para iso estaba o camiño da pé dos polbeiros por onde se regresaba. Cando as terras do beiramar (todas elas comunais) foran repartidas entre os veciños para pastos e labrazas (nunca para o ladrillo), os camiños milenarios eran considerados terras sagradas. Así sobreviviron dictaduras e monarquías totalitarias. Sobreviviron guerras civís e outras desfeitas incomparables. Sobrevivirono ¡todo!; todo, agás esta burla vestida de democracia. Na última viaxe, pois claro que fun a pé as pedras de Caamaño, estacado e aramado atopei o devanceiro camiño milenario.

Tanto se leva falado da desfeita urbanística, dos recheos ilegais, de tantos outros males, mais, se non somos nin sequera capaces de deixar que as pegadas acariñen aos camiños, non hai esperanzas de nada. Eu xa non quero dicir nada das casas que ergueron alí, mesmo encima do mar, en terras que ata onte eran comunais, as mesmas que estacaron e aramaron ao camiño por onde desfilaban de regreso os fachendosos labregos que por intres se sentían mariñeiros, sacudindo polbos e congros na punta guixeiro; xa non quero falar de como nun instante de tempo foron reducidos a cinzas os máis mínimos estándares de decencia, transformando cun papeliño que se di ser licencia nun monumento á soberbia, ao egoísmo, á podremia, e á ¡decadencia!, os montes comunais, de todos, desde sempre; xa non quero falar dos ruíns miserables que por un si a caso prefiren gardar silencio. Hoxe, conformaríame con restaurar e deixarlle ser, o que sempre foi, o que outra cousa non pode ser: o camiño da pé dos polbeiros do Monte do Palleiro, na beiramar de Caamaño. E a eses terroristas brandos que tan ben lle sentan os disfraces de alcaldes, proxenetas das casa consistoriais, a eses non creo que haxa xornal neste mundo que poida publicar o que deles penso, e non vou dicir nada.

En fin, non sei quén ni o qué é Adega, nin que outras organizacións ou xuntanzas de defensa do medio e dos bens comunais no país aínda queden, sei dun camiño da pé na beiramar de Caamaño, milenario, ultraxado por estacas e arame, que reclama volver ser camiño, coma antes, coma sempre, para nós, e para sempre. Cando poidades, visitádeo.

Os (sen) límites da hipocrisía baltariana

Dinos Manuel Baltar que “Galicia pode dicir que ten un presidente”, xornal.com, 04-03-2010. Non vou entrar en valoracións de se Galicia ten ou non un bo presidente, pois nada que ver ten con iso o artigo do Sr. Baltar. Non obstante, a crítica, de seu, sería respectable -como o son tódalas críticas nunha sociedade democrática- se houbera saído dunha pluma afastada das lameiras de amargura dese 40% de cidadáns de Ourense que viven na pobreza, e dos aciagos do ronsel de bágoas dos máis 100.000 cidadáns ourensáns que nas últimas tres décadas fuxiron da súa terra. En tres décadas liquidaron unha provincia. Tres décadas. Máis ou menos o mesmo tempo que leva no poder a mafia baltariana. Xa logo, todo canto saia de tal pluma hase atopar con esas 100.000 almas desterradas doutras tantas familias desanaquizadas, para xa alí, perante esa cruel e inverosímil realidade, esborrallarse e descualificarse.

Cómo pode Manuel Baltar falar de “… traballar e recuperar o prestixio e o tempo perdido ...”. E cómo pode falar de “… despilfarro, luxorexia e invendible xestión económico-financeira … “ . É ben certo que as máis grandes das mentiras, inxurias e calumnias, atópanse detrás das máscaras da verdade. Por iso, e só por iso, se pode entender o falado.

Pero hai máis: Xusto cando penso que o baltarismo poscónclave monárquico sucesorio xa me ía deixar de sorprender, mira por ónde, aparece Baltar -un deles, tanto dá, creo que a voz cantante aínda a leva o sénior. “O neno” seica aínda non está moi afeito a lidar con estas mundanas liortas cortesáns.- e espétame aquilo de que a Deputación de Ourense ha ter que “apertarse o cinto”. Na miña inxenuidade penso que ao mellor é un cambio de dirección, senón nas intencións si ben pensado, para labrarlle un futuro, alén da esterqueira sociopolítica Popular ourensá, ao “neno”. E si, pensei que o sénior –aquilo de máis por vello ca por demo- quería introducir accións, case sensatas, desas que ata puideran ser percibidas como emparentadas cuns preceptos e valores medianamente democráticos, e aínda tamén areados cuns toquiños de meritocracia; ou sexa, desvencellándose, só un chisquiño, das prácticas nepotistas e endogámicas do caciquismo máis mesquiño, corrupto e corruptor de canto se ten memoria nestas galaicas terras. Pois non, non ía por aí a cousa –case me serviu de alivio-, a apertada de cinto anunciada polo sénior non a han sentir os obedientes servos da corte baltariana, onde todos han seguir cobrando con dilixente puntualidade, e han seguir vivindo á conta da empobrecida cidadanía ourensá, e aínda tamén do resto da sociedade deste Estado que, asumido nunha covardía incomprensible, é incapaz de lle cortar as subvencións a esa entelequia de deputación onde para atender uns 300.000 habitantes fan falta máis Funcionarios –Deus saberá para que funcións- ca en deputacións como Madrid o Barcelona, que sobrepasan os seis millóns. Ou sexa, os cartos da Deputación de Ourense para pagar os soldos dos servos de (dos) Baltar.

Sigo lendo, e sen sorpresa nin asombro atópome coa explicación: o cinto a apertar non é nin máis nin menos que o das infraestructuras e mailos servizos diarios e necesarios que, supostamente, lle son prestados á cidadanía. Si señor, por unha vez concordo co Baltar: contratar 149 servos máis e pagarlle cortándolle servizos aos babecos que o puxeron no poder. Quizais o momento de reflexión de Ourense pase por morder no acedo da pobreza total.

Ourense só pode ser refundada desde as cinzas da súa propia decadencia, e só pode erguerse con dignidade despois de queimar os últimos farrapos do servilismo baltariano.

Ourense: os (sen) límites da rapina

Para asegurarlle lealdade e servilismo ao “neno” na cima da pirámide caciquil ourensá, Baltar sénior ata cabos: repite candidatura á presidencia da Deputación de Ourense e segue “contratando” servos, e aínda sicarios. Si, tamén sicarios: hai moitas maneiras de liquidar a unha sociedade, as máis efectivas son as que van amodiño, liquidando colectivos enteiros sen nunca disparar un tiro. Ourense camiña inexorablemente á súa morte, e iso perante un PP indiferente. Desde a chegada de Baltar sénior ao padriñazgo caciquil ourensá máis de 100.000 cidadáns de Ourense tiveron que fuxir da súa terra, porcentaxe que nin sequera compara ás fuxidas instigadas polo vil e malvado terrorismo de ETA. Para atopar desfeitas comparables hai que irse a territorios esmagados por exércitos criminais e xenocidas, tal é o caso de Danfur. Mais eu non me limito a culpar ao PP, culpable por antonomasia, e estendo esta culpabilidade a un Estado covarde, que polo súa covardía é cómplice deste xenocidio social.

Non acepto, de ningunha maneira, que un Estado civilizado e democrático careza de instrumentos para frear a destrucción dun dos seus territorios constituíntes. A destrucción de Ourense ás mans de monstros desalmados amparados polo PP xa transcende o caciquismo e a prevaricación e a rapina, e é unha mesquindade suxerir que iso é un problema interno de Ourense. É un crime de Estado. E sendo un crime de Estado, que o é, é un crime contra a humanidade. O Estado ten os instrumentos para remediar a desfeita, e de non telos, para iso está o Parlamento, para promulgar leis que o apoderen e así liberar ás poboacións oprimidas e escravizadas. A esperanza, a autoestima, e a fe no futuro e nas propias posibilidades definen á democracia e á liberdade. Onde iso for ausente xa sabemos que non hai democracia; en Ourense son ausentes. E onde non existir eses valores podemos dicir, sen reparos, que reinan o servilismo, e o servilismo non é outra cousa máis que a cara maquillada da escravitude.

En Ourense un 40% da poboación vive na pobreza, coexistindo cunha mafia que se apropia o 35% dos orzamentos en forma de soldos directos, para xa despois utilizar o outro 65% a dedazo, despachando contractos coa máis absoluta indiferenza aos criterios máis básicos dos valores intrínsecos á meritocracia.

Igual daría que non houbera precedentes noutras democracias que por uns motivos ou outros tiveran que suprimir gobernos locais para ceibar a cidadanía das gadoupas das mafias usurpadoras do poder, mais hainos, a moreas, e en países moito máis rodados có noso no que atinxe á democracia. Xa logo, a inacción deste noso Estado só a pode explicar a covardía. E onde reine a covardía non hai esperanza de nada. Ourense vaise, e vaise perante a criminal indiferenza de cantos miran.

Tempos atribulados

Era o catro de abril do 2009 cando eu publicara este artigo en xornal.com. Vendo o pouco, ou nada, que melloraron as cousas, e antes de compartir cos compañeiros viaxeiros internautas a miña próxima leria (continuación desta), engado este controvertido artigo (porque cando se trata de lle tocar nos soldos á xente, xa sabemos que a controversia está servida) ao meu blog . E, completamente divorciado da acritude, contábao eu así:

O outro día lía no New York Times que os mestres e profesores de Montgomery County, Maryland, rexeitaban a suba do 5% que tiñan garantida por lei contractual. Velaí a súa pequena contribución ao ben común, a grande, a verdadeira, é ter xente desas conviccións cívicas nas aulas escolares. Rexeitan a súa suba uns Servidores Civís cuxo soldo medio é $67.000, o que, para Montgomery County, Maryland, é unha cantidade modesta. Esta manifestación de civismo, servizo civil e solidariedade coincide coa depredación dos enxertos en raposo de A.I.G. que decidiron no medio duns nefastos resultados empresariais -os peores, sen precedentes- repartirse en primas 168 millóns de dólares. Cartos que nin eran dos fondos da empresa. Fago referencia a estes dous casos para contrastar as diferenzas dos valores e principios que guían ás persoas que senten e valoran a cultura do Servizo Civil cos deses híbridos enxertos malogrados que están sempre ao axexo de atopar novos buracos na normativa legal por onde se filtrar para seguir depredando. Tódalas sociedades teñen oportunistas malvados, a feixes; iso está claro. O quen non está tan claro é se tódolos países teñen suficiente xente coa entrega ao Servizo Civil comparable á dos mestres e profesores do sistema escolar de Montgomery County. Velaí a diferenza. Velaí o factor determinante de que países han saír desta crise máis cedo, máis tarde, ou aínda tamén dos quen nela han quedar esborrallados, atrapados nun continuo de nepotismo endogámico parasitario.

Mais indo ao noso: o terrible estado da economía española, axiomático, alomenos no que atinxe ao paro. Esquezámonos de institucións tales como The Financial Times, The New York Times, ou aínda tamén do The Wall Street Journal, deamos por feito que non son tres manifestación dun único deus verdadeiro nin Paul Krugman -co seu premio Nobel de Economía ao lombo - o seu profeta. Aceptado. Pero, e sen levar ao Olimpos ás susoditas institucións, cuxo ronsel e prestixio, malia os erros e equivocacións que se lle poidan apuntar, é indiscutible, e sen beatificar a Paul Krugman, cuxa sabenza xa non será moita, mais foi quen de predicir a catástrofe na que se atopa o mundo, non é un despropósito (se é que aínda todos vivimos no mesmo plano da razón) suxerir que algunha desas voces poidan ter algo que aportar, e reclamar de nós mesmos a sensibilidade e humildade de escoitar. Todos eses xornais, de filosofías dispares, e un deles pola propia e afiada pluma do celebre economista, auguran tempos moi difíciles para España: o mundo sofre, e moito, mais España esborrallase. Ese é o consenso. Hai indicios de que esa é tamén a realidade. Oxalá se equivoquen... aínda que sexa só unha vez máis.

Agora que os anos da soberbia hispánica, con tódalas petulancias máis afíns a ignorancia e tódalas impertinencias propias do novo rico, dan paso ao pánico, inducido polo que todos vemos vir: probablemente un 20% de paro -esperemos que a cousa quede aí, pode ir a máis. É verdadeiramente arrepiante reflexionar sobre iso: un 20% da cidadanía ao paro. E os dous grandes partidos de ámbito estatal, no medio de tódolos desencontros, crispacións e cacerías, insultos e ameazas, talantes e toleiras, coinciden nos asuntos máis mundanos: o bandullo. Sempre o bandullo. Os dos afirmaron que de xearlle o soldo aos Funcionarios, nin pensalo. E iso mentres os contribuíntes, que pagan os soldos do Servizo Público, ou sexa, dos Servidores Públicos (que xa vai sendo hora de que lle chamemos polo seu nome, así, Servidores Públicos ou Servidores Civís) ven os seus ingresos minguar, os seus traballos desaparecer; os seus Servidores Civís engordar. Xa non só han evadir unha reducción salarial que axudara a evitar o esmagamento de quen lle paga os soldos; xa non só ha evadir unha conxelación dos soldos (o mínimo que se pide nunha sociedade solidaria e civilizada en épocas de crise), han ter suba. Si, no medio desta catástrofe, suba. Que vos parece? Díxoo o goberno e concorda a oposición. Velaí a palabra solidariedade asumindo novos e desafortunados significados: ínfulas, soberbia, condescendencia... Velaí vestixios da cultura feudal infiltrados no Estado de Dereito. Velaí a democracia rebaixada, amarrada polas oligarquías partitistas que a subordinan aos reclamos do bandullo.

Haberá algo máis sensato ca xear os soldos do Servizo Público (reitero, pagados polos contribuíntes, que non lle deben nada a ninguén) e destinar esas aforras a aliviar a dor e angustia dos parados? E aínda non é ningún despropósito, en caso de deflación, baixar os soldos en forma proporcional ao efecto deflacionario, garantindo así o poder adquisitivo dos empregados, aumentando a competitividade do país para que poida rescatar aos parados, e, ao tempo, ceibando algúns cartos para axudar aos desempregados neste período de desesperación. Cartos que -non quede dúbida - irían ao consumo e axudarían a combater a deflación.

Toca reflexionar, é nos tempos de tribulación cando os pobos amosan a súa verdadeira natureza. Son tempos de definición. Os alicerces dunha sociedade non poden ser a avaricia, a soberbia e a mesquindade da condescendencia, e todos sabemos como remata a fábula da galiña dos ovos de ouro. Agardo que aprobemos a gran proba e floreza en nós a grandeza que nos afirme para Nós e para os tempos como un pobo que ten algo que contribuír a esto que chamamos civilización.

Estou plenamente seguro que os contribuíntes (os únicos donos das arcas públicas) prefiren que o diferencial dos soldos coa deflación sexa destinado a mellorar a competitividade do país e a axudar aos desempregados. E quede claro, toda acción contraria ao sentir dos contribuíntes, por moito consenso hipócrita que haxa nos vertedoiros da política pasaxeira, non deixa de ser ilexítima e fraudulenta, e neste caso, aínda tamén completamente contraria ao ben común; quizais, mesmo, suicida.

Galicia, territorio colonizable

Paréceme correcto, correctísimo, que se o Goberno do Estado honesta e verdadeiramente cre que que a lei de caixas aprobada polo Parlamento de Galicia invade espazos que a Constitución lle outorga a outras institucións, tome as accións necesarias para que prevaleza a orde institucional consonte a Constitución; a anarquía certamente non é alternativa. A anarquía quizais sexa a doenza máis grave do fecundo de doenzas que aflixen e desanaquizan a España, e, mesmo, o motivo central de que os máis dos países do noso entorno haxan superado a recesión namentres nós cada día nos atopamos máis preto do abismo suicida. Non obstante, os galeguistas progresistas, tal é servidor, das varias cousas das que podemos acusar ao goberno de Nuñez Feifóo, menosprezo e acritude á Constitución non se atopan entre elas. Xa logo, se damos por asentado que o goberno galego actual é eminentemente amigable aos preceptos constitucionais e españolistas, ¿Por que, ofrecéndose, como de feito se ofreceu, xunto co liderado do BNG (coautor parlamentario da lei de caixas) a despachar co goberno do Estado os aspectos da devandita lei que puideran desmarcarse da Constitución, o goberno de Zapatero os ignora e insiste en neutralizalos?

Das moitas lecturas ou resposta que se poidan extraer da reacción do goberno estatal ante a lei de caixas aprobada polo Parlamento de Galicia, hai unha da que pouco se fala, probablemente porque haxa moito que dicir: Galicia é territorio colonizable. O goberno estalle a dicir ás “potencias” que constitúen o Estado – todas elas con leis de caixas homologables á galega - que aos territorios non lle imos permitir que entorpezan a súa expansión económica e comercial nos seus “lexítimos” espazos históricos de explotación. En Andalucía (último territorio en ser admitido na Unión), Madrid, Cataluña e Euskadi todo vale, goberne quen goberne; en Galicia, Asturias, ou Murcia – por nomear algunhas - é outra cousa. Acabouse aquilo do café para todos; quizais nunca tal cousa houbo.

Sendo - como admite Caamaño - a lei galega case idéntica ás catalana e andaluza, e sendo estas anteriores á lei estatal, non sería máis coherente que o Goberno decidira constitucionalizar esoutras leis, abeirándose no indiscutible: a primacía da lei estatal, deixándolle así ben claro ás outras comunidades autónomas que por eses vieiros non se pode camiñar. Nin uns, nin outros. Mais non o fixeron, nin pensaban facelo. Entón está claro: o problema non é esa terrible hostilidade que Nuñez Feijóo lle leva amostrando á Constitución, e aínda moito menos ese entrañable amor, digno dunha pregaria matutina, que lle leva demostrando o zapaterismo.

Está claro que o Estado das autonomías tal como foi concibido e configurado - aquilo de café para todos -, con tódalas súas carencias, ía tirando. E funcionaba porque existía a premisa de que tódolos españois conviviamos nun mesmo espazo xurídico, aínda naquelas Comunidades marcadas pola desafección se recoñecía que os principios de solidariedade e igualdade eran inapelables, e mesmo desexables. Que esa igualdade entre os españois sería ameazada e desafiada é algo que moitos dabamos por feito, o sorprende é que fora o partido político máis histórico e solidario da tétrica historia da democracia española quen barrenara a condición de igualdade e solidariedade. No persoal, a hipocrisía do PSOE sabañóame dúas veces: unha, por galego; outra, porque tamén teño sido votante do PSOE.

Repasemos os últimos acontecementos empresariais de relevancia, busquemos a man do goberno zapateriano, e reparemos nas consecuencias: O caso Endesa –punto de partida de decadencia industrial de España- , nin por un instante o goberno de Zapatero intentou una fusión correcta e digna entre Gas Natural e Endesa, fusión que resultaría nunha xigante a nivel mundial. Mais a avaricia catalana engadida á ineptitude zapateriana puideron máis cá razón. Non só nos privamos de ter unha grande empresa capaz de xerar riqueza e emprego e de competir a nivel mundial, senón que abrimos a billa do desangre industrial de España, e consecuente decadencia. O caso Fenosa, certo, fallaron os empresarios galegos, mais a man de Zapatero non apareceu por ningures ofrecendo apoio moral a favor de que Fenosa quedara onde pertencía. Hai moitos outros caos: estaleiros, industrias leiteiras, madeireiras, e un longo etcétera. Non obstante, arestora a única pregunta é ¿cal das dúas caixas lle prometeron a La Caixa e cal a Caja Madrid?

Ourense, caciquismo e traizón

Era o 1 de xuño do 2005, Baltar I de Ourense andaba a amañar as listas electorais por Ourense, cando eu mandara a miña crúa, se cadra tamén ruda, opinión do que é un cacique, do que é un traidor. Alá van cinco anos e aí quedou, ancorada na triste realidade, e agora reafirmada polos sucesorios amañes. E así o contaba eu daquela, no comentario que segue, e que hoxe, sen reparos, reivindico e reafirmo:

Aos traidores podemos chamarlle, sen reparos, covardes miserables, pois só os covardes son capaces de incorrer na traizón. Sendo a covardía a raíz de toda maldade, esta conclusión é ineludible. E das maldades, ningunha amosa a repugnante forza da soberbia e da crueldade coa dilixencia da traizón. Van séculos desque os demócratas xa denunciaban a corrupción hedonista e sadística do poder “I have never been able to conceive how any rational being could propose happiness to himself from the exercise of power over others.” Thomas Jefferson, 1811 (Traducción: “Nunca fun capaz de concibir como un ser racional pode propoñer felicidade para el mesmo do exercicio do poder sobre outros.”), e nós aínda co resignado silencio ao lombo. O caciquismo –sinónimo superlativo de corrupción- na figura do Baltar de Ourense xa deteriorou á peor forma de hedonismo, pois só un ser profundamente corrupto e vil e hedónico é capaz de extraer pracer do obsesivo exercicio do poder sobre os demais. E agora, tamén, sinónimo da manifestación máis destructiva da traizón, pois ese hedónico exercicio do poder é utilizado para o empobrecemento do país. E o que é aínda peor, va deixando en provincias enteiras o fecundo da bancarrota moral.

José Luís Baltar xa ten "decidida" a persoa que encabezará a candidatura Popular pola provincia de Ourense. Obsérvese na súa forma de falar o máis absoluto desprezo ao pobo ourensán, ese “xa ten decidida”, el, e só el, nunca a militancia do PP de Ourense. É máis, á militancia do PP de Ourense nin sequera se lle recoñeceu o dereito a saber quén era a “elixida” do Baltar; seica había que “protexela dos medios” -¡eses terribles inimigos da democracia!- ata que estivera ben adoutrinada no “saber como responder”. Pois ben, aí tendes, unha candidata que nin sequera ten a suficiente enteireza e dignidade para reservarse o dereito de falarlle a cidadanía, e, en plena forma Popular ourensá, obedientemente subordinada ao servizo de Baltar. Ao longo da presentación da última escena desta traxedia no escenario político galego -que comezou coa suposta rebeldía do Baltar - rebusquei nos xornais do país por comentarios que me axudasen a retornar á realidade, non atopei nada. Sentín o impulso de auto-inculparme. Pensei que quizais os moitos anos que levo fóra do país me habían desconectado da realidade galega e por iso non daba en entender estas cousas, que eu percibo como verdadeiras atrocidades. Claro que en antes dun segundo mandei ao esquezo tan febles pensamentos, demasiado simples e enraizados no condicionamento sociocultural -do que todos fomos víctimas- para lle dar cobertura a esa outra face da traizón: a de mirar para o outro lado –tamén característica afín dos covardes e, desgraciadamente, con sobrada presencia na nosa sociedade-. Concluín que isto non é unha cuestión de perspectiva, todo parece indicar que esta manifestación da corrupción caciquil en Ourense é moi real, fraguada desde a infancia e de tal magnitude que xa ninguén a percibe como tal. Todo está normalizado. O nepotismo xa é parte da orde natural, plenamente integrado na cultura e reconciliado co común, co cotián; velaí o triunfo manifesto da corrupción absoluta. Noutra noticia citábase a Baltar abertamente proclamando a súa condición de dono dos destinos do PP de Ourense, observen: “A él (Fraga) le va a parecer bien la lista que yo le proponga,.....”, ou ese “Aínda non fixen as listas por Ourense”, ou “descartei a Núñez Feijoo”, ou tamén este " ...si al final no es una mujer será porque no encuentro o porque las que encuentro no están dispuestas a ir en la lista". Todo en ‘eu’, e non por accidente. As formas e os modos de falar e de actuar do caciquismo portan unha intención clara de programar á xente, o antes posible, á subordinación e á obediencia, para así condicionar, clara e intuitivamente, os roles e as funcións de cadaquén. É tal a magnitude do seu poder e de tal dominio sobre a conciencia colectiva que ata editoriais e claustros gardan silencio perante esta barbarie. Antes de ningún tipo de valoracións imaxinade ao presidente do PP de Madrid, ou de Barcelona, ou de calquera outra provincia máis o menos avanzada, facendo esas declaracións cleptómanas, desbordadas de nepotismo, en pleno século XXI, agora imaxinade o silencio cómplice das voces máis autorizadas da sociedade, pois claro que non o imaxinades, nin eu tampouco. E ante isto, a indiferencia do PPdeG anunciando a cantos queiran escoitar que Ourense é sacrificable, un prezo aceptable. Esta complicidade traidora e covarde non pode ser ignorada.

Para tódalas persoas cun claro sentido de civismo hai unha voz que sobresae sobre tódalas outras: ‘nós’. ‘Nós’ abarca os significados de todo o máis íntimo, é sinónimo de amor de familia de pobo, de garantía de continuidade de pertenza; é sinónimo de ser. Isto é algo que o espírito corrompido e mesquiño do cacique é incapaz de comprender. Si, incapaz. O desprezo, total, a todo o que significa ‘nós’ xa é parte da súa propia existencia, da súa natureza. Para o cacique o colectivo social é un ‘eles’ que existe só para servilo. O mundo centrase nel, neste destructivo fósil feudal. Percíbese como un home benévolo e honrado, velador dos valores ancestrais, defensor das costumes, protector do seu e dos seus, pero sempre, ¡sempre el!, e sobre todo el. A ronsel das súas artimañas amosan un ser sen compás ético-moral, guiado pola forza da avaricia, da soberbia, da crueldade. Todo perfectamente enfeitado cos valores sociais máis representativos: patriotismo, motivación, entrega, esforzo, decencia, familia, pobo. ¿Pobo?. É competente no parlatorio; viste o disfrace da compaixón con mestría artesanal; observa a decadencia do seu entorno como un voitre a un bicho moribundo. Ve na carnaza da decadencia novas oportunidades de espoliar, expandir, dominar. E dorme tan tranquilo e desprendido da conciencia como un porco no cocho.

Os caciques arrombasen onde perciben como máis probable obter control do seu entorno. Cando as voces da razón se fagan sentir nos eidos de dominio caciquil, os caciques han buscar a forma de filtrase noutras agrupacións, procurando a perpetuación no poder á conta da miseria. E se non atopan cabida nos partidos establecidos han formar agrupacións novas, disfrazadas do que conveña. A ausencia, ¡total!, de valores de extracción ético-moral, sumada ao desprezo a xustiza e a incapacidade de ver en cada ser humano unha persoa con pleno dereito a súa dignidade, fan do cacique un hábil seductor, ¡cruel!, e extremadamente perigoso; o sumo depredador. O cacique non descarta ningún medio para silenciar as voces que poidan expoñelo. Este ser profundamente egoísta, vil e destructivo, non coñece os bordes da crueldade.

Como demócrata independente endexamais estarei aberto a argumentos que presupoñan unha superioridade ético-moral dos valores do centro-esquerda sobre os do centro-dereita, ou viceversa, pero a cobertura que o PPdeG lle ofrece, alomenos en Ourense, a estes monstros é completamente indefendible. A corrupción caciquil reina triunfante, confiada da súa prepotencia. ¿E o Silencio?, ¡obediente maldito silencio!, silencio baldón; nun unísono de alcaiotería disfrazado de calma, meticulosamente vestidos coas indumentarias da discreción e da prudencia, abafando ás voces da razón e da esperanza, adubando a semente da decadencia, agardan ansiosos, desposuídos do último vestixio de dignidade, confirmados no cénit da traizón, mentres os caciques reeditan o temario de Aspirante de Señor.