Precedentes non faltan dunha mesma lingua ser expresada
con grafías diferentes -mesmo alfabetos diferentes- en territorios adxacentes:
o serbocroata; dunha lingua mudar por completo de grafía, e aínda de de
alfabeto, cando as circunstancias así o
recomendaban: o turco; de dous ou máis dialectalismos existir con nomes
e normativas diferentes en cadanseu territorio e as súas diferenzas ser abrazadas,
aloumiñadas e alimentadas con ese agarimo que só se corresponde a aquilo que nutre
a identidade e afirma a singularidade: o montenegrino e mailo bosníaco. E aínda
case se pode dicir outro tanto do checo e o eslovaco, do holandés e o alemán. O
galego e mailo portugués non son unha excepción; non é una rareza atoparse cun
continuo dialectal con nomes e normas diferentes nos territorios
correspondentes. O que si é unha excepción é a crecente falta de respecto á identidade
singular do galego. E aínda cando as conveniencias dunha aproximación ao
portugués son obvias, case tan obvias como
notables os riscos, Galicia existe de seu. Toda discusión ten que partir
desa afirmación, do recoñecemento desa realidade sen ningún tipo de ambigüidade.
Os séculos que nos caeron encima fóronlle dando xeito a isto que agora somos:
galegos. É o que somos. E sómolo tal somos. Existimos precisamente na
afirmación das nosas diferenzas. E nada, absolutamente nada, nin o máis prezado
concibible é de tal valor como para asumir o risco de deixar de sermos nós.
Sendo xa tantos os séculos que sobre nós se foron debullando,
e se pomos en perspectiva que o legado máis grande de calquera cultura é ela
mesma, como podemos dubidar do valor da nosa? Cada día do noso pasado que borremos da
memoria colectiva, unha letra, unha palabra, un forma de sentila, de escribila e de falala, é un
algo de nós que deixa de existir. Un algo da nosa esencia que queda para sempre
no cemiterio dos tempos. No medio de tanta escuridade, neste longo e frío
inverno de noites interminables, apagar as poucas luces que nos enfían á
alborada. Na formación das esencias non hai días bos nin malos; todos contan,
todos suman, todos eles son auga e barro. E por iso que aínda cando concordo
cos que argumentan que os camiños do futuro están todos por andar, non abrigo dúbidas
de que o camiñado non se pode desandar. Logo,
cautela. Cautela porque camiñar de costa e tropeza non é un accidente, como
tampouco o é esbandallarse por correr por riba dos límites recomendados; son ámbalas
dúas incidencias consecuencias de non recoñecerse na realidade máis inmediata e
nela buscar abeiros e espazos onde gardar as inquedanzas. Tódolos camiños queren
o seu paso, e para enxergar os horizontes é preciso erguer os ollos ao camiúñar.
O destino nunca queda atrás.
A fortaleza do galego non é tanta como para sobrevivir
caídas que o poidan derrear. Setecentos anos por camiños diferentes non son
fáciles de atallar. U-los atallos, desviarse dos camiños marcados no tempo, deixar
de ser guiados polas voces familiares, deixar que a broza se apodere das
pisadas herdadas. E iso o que buscamos? Non será mellor seguir nos nosos vieiros,
confiarnos aos impertérritos brazos dos cruceiros, alimentar a nosa identidade evadindo
aventureirismos que poidan a moitos deixar nas lameiras varados e esgotados, sen
forzas que os reconducir á alborada. Sen máis pausas cás necesarias nin máis
presas cás requiridas, camiñar. Atentos ao soliloquio que vén de adentro, que
ese nunca nos ha traizoar. A alma dun pobo, a súa conciencia colectiva, non se
pode impoñer nin xulgar e aínda moito menos “purificar”. Un galego des-singularizado
non ten nada que lle ofrecer á nosa identidade: Se existimos é precisamente porque somos diferentes.